I po završetku ovogodišnjeg izdanja Festivala evropskog filma Palić potvrđen je već stari i postojani utisak – da je ova filmska fešta, uz sva ograničenja koja stižu iz dimenzije realnog života i uprkos izvesnim nedostacima, i dalje smislen, potreban i dovoljno osoben festival u (malo je reći) preobilnoj filmsko-festivalskoj ponudi Srbije.
Pobednik festivala je nemački film Toni Erdman, nagrađen je i Kristijan Munđiju za režiju filma Matura, kao i švedsko-poljski film Ljubav je gorka, kome je pripalo jedno od dva Specijalna priznanja žirija. Ovogodišnji Palić ponudio je dosta toga zanimljivog u propratnim programima (tako je, recimo, najavljeno novo izdanje Pančevačkog filmskog festivala, koji će se odigrati na samom početku septembra; a po prvi put je, u okviru INFO dana, upriličena prezentacija skoro pokrenutog MEDIA deska Srbije, u saradnji sa programom Kreativna Evropa). Ipak, kako je ovo portal u čijoj žiži interesovanja je prvenstveno srpski film i filmska proizvodnja, ovaj raport će se usredsrediti na ovdašnja ostvarenja i ovdašnje autore predstavljene i nagrađene ovog jula na Paliću. Tako ćemo na početku istaći da je je, uz austrijskog sineastu Ulriha Zajdla, ovogodišnji dobitnik nagrade Aleksandar Lifka (za izuzetan doprinos evropskoj kinematografiji) bio Slobodan Šijan, naravno, specijalni gost ove filmske prigode, a zvaničnom delu festivala prethodio je kraći odabir njegovih filmova koji su bili prikazani u Subotici. Šijan je na konferenciji za novinare najavio i mogući skori početak snimanja svog novog filma Diskopatija zasnovanog na romanu Mein Kampf Svetislava Basare.
U glavnom takmičarskom programu prikazan je Dnevnik mašinovođe, novi film reditelja Miloša Radovića, kome je nakon prikazivanja u okviru Cinema Cityja u Novom Sadu, ovo bilo drugo festivalsko prikazivanje u Srbiji. Palićkoj premijeri prisustvovao je deo autorske ekipe (Petar Ristovski, producent i pomoćnik reditelja, Ivan Pribićević, supervizor specijalnih efekata, te glumci – Jasna Đuričić, Nina Janković, Teodora Ristovski, Jovan Ristovski…), a ovaj film je na završnoj večeri, skupa sa već pomenutim ostvarenjem Ljubav je gorka, dobio narečeno Specijalno priznanje žirija. Ovde valja istaći da je Dnevnik mašinovođe, uz mađarski film Ubica čistog srca, dočekao i zavredeo najtopliji prijem publike na Letnjoj pozornici na Paliću (gde su prikazivani filmovi iz glavnog takmičarskog filma), te ni ne čudi što su gledaoci glasanjem na sajtu festivala za najbolji film odabrali upravo ova dva ostvarenja – prvoplasirani u tom izboru je Ubica čistog srca, a drugo mesto je zauzeo Dnevnik mašinovođe, što može biti dobar/pouzdan orijentir autorskoj i producentskoj ekipi pred početak bioskopske distribucije filma po Srbiji, koja sledi već početkom septembra.
U programu Paralele i sudari, na subotičkom Otvorenom univerzitetu prikazan je dokumentarni film Dubina dva Ognjena Glavonića, i nakon te projekcije usledio je razgovor sa rediteljem, kao i montažerkom Jelenom Maksimović i producentkinjom Sandrom Orlović. U istom prostoru i u istom programu dan kasnije, u samom finišu festivala, prikazana je, van konkurencije, i Vlažnost Nikole Ljuce, kojoj uskoro predstoji i regionalna premijera na festivalu u Sarajevu. Na samom Paliću, u bioskopu Abazija, u programu Short Matters!, koji je okupio kratke filmove koji su tokom prošle godine imali nominaciju za Evropsku filmsku nagradu, prikazan je i u dobroj meri eksperimentalni film Naše telo Daneta Komljena, koji će već početkom narednog meseca u Lokarnu predstaviti i svoj dugometražni igrani prvenac, ostvarenje Svi severni gradovi. U bioskopu Abazija, u programu Mladi duh Evrope našlo se mesta i za kratke filmove Grad, mlade Maše Šarović, i Minotaur Sabolča Tolnaija, njegov povratak prozi Judite Šalgo, a ta dva ostvarenja smo već predstavljali na stranicama ovog našeg portala.
Dodajmo i to da je ovogodišnji dobitnik nagrade Underground Spirit jugoslovenski i slovenački autor, reditelj i direktor fotografije, Karpo Aćimović Godina, čijih nekoliko eksperimentalnih/nenarativnih kratkih filmova (Gratinirani mozak Pupilije Ferkeverk, O ljubavnim veštinama ili film sa 14.441 kvadratom, Zdravi ljudi za razonodu i Nedostaje mi Sonja Henie) prikazani u bioskopu Abazija, čemu je prethodio razgovor Karpa Godine sa Petrom Mitrićem, selektorom ovogodišnjeg festivala. Par večeri pre toga Zdravi ljudi za razonodu prikazani su na Letnjoj pozornici na Paliću, i tada je to krajnje autentično ostvarenje izmamilo ovacije brojne publike.
Uz sugestiju da bi organizatori, imajući u vidu značaj festivala i brojne goste iz regiona i daljeg inostranstva, mogli da porazmisle o dodatnom obogaćivanju festivala organizovanjem svojevrsnog marketa za domaća ostvarenja, završavamo ovaj izveštaj pohvalama za uložen napor i konkretnu filmsku ponudu ovog jula na Paliću i u Subotici.
tekst: Zoran Janković
foto: Đorđe Bajić