Uloga filmske industrije u postizanju rodne ravnopravnosti biće jedna od centralnih tema specijanog programa „Žena protiv sistema“ 15. Beldocs festivala u našem glavnom gradu, jednog od najvećih dokumentarnih filmskih festivala u ovom delu Evrope. Program se realizuje uz podršku Misije OEBS-a i Kancelarije UN Women u Srbiji.
„Filmske autorke, posebno u dokumentaristici, danas su među najsmelijim stvaraocima koji pomeraju granice ove umetnosti. Danas žene svojim hrabrim glasovima svakodnevno osvajaju slobodu, krčeći put ka rodnoj ravnopravnosti. Zato smo ove godine naš specijalni program Beldocs festivala posvetili razbijanju rodnih stereotipa, podržavajući ravnopravnost žena u filmskoj industriji, ali i našem društvu“, izjavila je Aleksandra Vušurović, urednica Beldocs specijala, i dodala „Od prikazivanja žena u holivudskim filmovima, plesnog tima za žene preko 60 godina iz Floride, nesvakidašnjeg života jedne žene u artičkoj tundri, do borbe košarkaškog tima devojčica, naši filmovi u ovom programu daju podršku ženama i razbijaju rodno zasnovane stereotipe“.
„Imajući na umu veliki uticaj koji film ima na društvo u celini, od izuzetne je važnosti što ovogodišnji festival u fokus stavlja autentične ženske glasove i žensku perspektivu. Verujem da će gledaoci i gledateljke izači iz bioskopskih sala inspirasani i ohrabreni da sami pokrenu neke promene u svom okruženju“, izjavila je Milana Rikanović, šefica Kancelarije UN Women u Srbiji.
Nakon projekcija, biće održana serija panel diskusija sa autorkama, aktivistkinjama, kao i stručnjacima iz raznovrsnih oblasti, sa ciljem produbljivanja tema koje filmovi pokreću. U okviru specijalnog programa biće prikazani filmovi:
Seks-Kamera-Moć (Brainwashed: Sex-Camera-Power) nezavisne američke rediteljke Nine Menkes (Nina Menkes) predstavlja autorkino preispitivanje odnosa između filmskog jezika i kulture mizoginije. Zasnivajući priču na sopstvenom predavanju “Sex & Power: The Visual Language of Oppression“, Menkes nas upoznaje sa rodnim politikama na osnovu kojih nastaje jedan kadar. Referišući na 175 filmskih inserata iz različitih svetskih i holivudskih filmova, ona tvrdi da je seksistički filmski jezik u direktnoj vezi sa seksualnim uznemiravanjem žena, kao i diskriminacijom pri zapošljavanju. Pored toga što informiše, ovo ostvarenje budi osećaj gorčine i nepovratno menja način gledanja i stvaranja filmova.
Devojke iz kalendara (Calendar Girls) je plesni dokumentarac rediteljskog dua koji dolazi iz sveta plesa i muzike Marie Luavid (Maria Loohufvud) i Lava Martinsena (Love Martinsen). Prateći plesni tim iz Floride koji sačinjavaju žene iznad šezdeset godina, film razbija konvencionalnu sliku „stare dame“ istražujući dubinsku ljudsku potrebu za kreativnošću i prijateljstvom. Biti devojka iz kalendara zahteva posvećenost i strast, ali pruža trideset sestara koje čuvaju leđa. Biti devojka iz kalendara znači ostaviti probleme kod kuće i plesati, ali i suočiti se sa promenama i odvažiti se na testiranje odnosa. Ovo nesvakidašnje ostvarenje o starosti i strasti poziva nas da zaplešemo od srca, pre nego što bude prekasno.
F@ck This Job, ruske rediteljke Vere Kričevske (Vera Krichevskaya) prati ubrzani uspon i pad TV kanala Dožd, jedine nezavisne stanice u Rusiji koja je sve do početka marta 2022. uspevala da preživi Putinov režim. Priča je centrirana oko osnivačice Nataše koja okuplja tim posvećenih novinara i kreće u desetogodišnju borbu za slobodu. Kada se nađu na meti vlade, Nataša postaje „strani agent“ u sopstvenoj zemlji. Ovo ostvarenje oslikava političku situaciju zemlje, i strmoglavi pad od stanja poluslobode do totalne izolacije.
Jabuka i dve trešnje (Apple and Two Cherries) domaće autorke Mine Petrović prati mladu slovačku vajarku Katku iz Košica. Baveći se pitanjem položaja umetnica u Slovačkoj, ona dolazi u dodir sa sopstvenim istinama, a svoja bolna traumatična iskustva preobražava u skulpture.
Podigni lestvicu (Raise The Bar) islandskog reditelja i glumca Gudžona Ragnarsona (Guðjón Ragnarsson) priča je o devojčicama koje razbijaju društvene i kulturne barijere. Ženski košarkaši tim pohađa intenzivan i kontroverzan program treninga, pod vođstvom neobičnog trenera koji im neprestano „podiže lestvicu“. Tim postiže izvrsne sportske rezultate, a devojke rastu u jake, samostalne individue spremne da promene svet. Ipak, pitanje sa kojim nas film suočava je: „Koliko je svet spreman na promenu?“
Život Ivane Japtune (Life of Ivanna) Renata Boraja Serana je priča o 26-godišnnjoj majci petoro dece koja živi u severozapadnom Sibiru. Suočena sa ubrzanim klimatskim promenama koje prete da joj unište dom, ona odlučuje da napusti tradicionalni način života i emigrira u grad. Pored supruga, nasilnog alkoholičara, prinuđena je na samostalnu borbu, a zarad sopstvene dece Ivana uzima život u svoje ruke. Ovaj dokumentarni film portretiše mladu ženu koja prkosi stereotipima, ali i dekadenciju tradicionalnih patrijarhalnih vrednosti u okruženju gde je život sam po sebi izazov.
Tri panel-diskusije inspirisane ovim filmovima otvoriće važne teme, kao štosu: uloga filmske industrije u održavanju postojećih odnosa moći (Žena – Kamera – Moć: Feministička kritika filma), borba za slobodu medija (Novinarstvo na udaru sistema: Lekcije televizije Dožd) i borba za rodnu ravnopravnost tokom odrastanja (Igraj svoju igru: Jednake i slobodne u odrastanju). Prvi panel biće održan uživo u Domu omladine Beograda, anaredna dva će uz prikazivanje filma prenositi televizija N1.
Panel diskusija Žena – Kamera – Moć: Feministička kritika filma biće održana u četvrtak 12. maj u 20.00h u Domu omladine Beograda (sala Amerikana), kao uvod u projekciju filma Seks-Kamera-Moć (21:30, velika sala DOB). Učesnice panela su Mia Bjelogrlić, politikološkinja i producentkinja, Milena Radulović, glumica i Aleksandra Mališić, novinarka i predstavnica BeFema. Razgovor će moderirati novinarka Marija Šehić. Nakon filma F@ck This Job, (60’), koji će u subotu 14. maja biti emitovan na televiziji N1 sa početkom u 20.00h, sledi prenos panel diskusije Novinarstvo na udaru sistema: Lekcije televizije Dožd, u kojoj će gostovati Vera Kričevskaja, rediteljka filma. Nakon filma Podigni lestvicu, (54’), koji će biti u nedelju 15. maja emitovan na televiziji N1 sa početkom u 20.00, sledi panel diskusija Igraj svoju igru: Jednake i slobodne u odrastanju, a jedna od gošći u studiju biće Milana Rikanović, šefica Kancelarije UN Women u Srbiji.
Beldocs festival, jedan od vodećih dokumentarnih filmskih festivala u ovom delu Evrope, će ove godine biti održan od 11. do 18. maja na čak sedam lokacija u Beogradu. Tokom osam festivalskih dana će premijerno biti prikazano preko 100 najboljih dokumentarnih filmova danas, u dvanaest programskih celina. Ulaznice se mogu nabaviti na blagajnama bioskopskihdvorana i online, putem sajta Beldocs-a.
Festival su podržali: Evropska unija kroz program Kreativna Evropa MEDIA, Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije, Sekretarijat za kulturu grada Beograda, Filmski centar Srbije, Filmski centar Grčke, Filmski centar Crne Gore, Danski filmski institut, Ambasade Australije, Portugalije, Slovenije, Finske, Gete Institut, Austrijski kulturni forum, Italijanski kulturni centar, Francuski institut, UN Women, Misija OEBS-a u Srbiji, Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu, Fondacija Saša Marčeta, Al Jazeera Balkans, DOX TV, ORION Telekom.
Z. J.