Filmoskopija – portal filmske kritike, eseja i intervjua bila je od 2019. do 2024. godine pod pokroviteljstvom Filmskog centra Srbije, a u saradnji sa Nezavisnim filmskim centrom Filmart.
Filmoskopija je osnovana 2019. godine, a idejni tvorac, suosnivač i prvi urednik Filmoskopije je scenarista Dejan Prćić. Od oktobra 2022. do januara 2024. godine urednik redakcije bio je filmski kritičar i filmolog Nikola Radić.
Reč urednika Filmoskopije
„Gde je film u tome što pišete?“ Pitanje Žaka Riveta i danas odzvanja kao poziv na dubinsko čitanje slike, na tretman medija kroz njegove specificitete, ali i na pisanu reč koja odbija da se povinuje poststrukturalističkoj ubeđenosti u nesvodivost filma na tekst usled ontološke disparatnosti dvaju činilaca.
Tekst uistinu ne može da obuhvati sliku, zvuk, vreme. No, kako tome i ne stremi, kritičko-analitički članci Filmoskopije u ovim ograničenjima pronalaze svoj raison d’être. Slika se može rasporiti, secirati, razložiti; zvuk zazviždati iza ugla brižljivo probrane leksike; posredstvom znalački tempirane sintakse, u vremenu teksta iznova se može proživeti vreme filma.
Osluškujući diskurzivno višeglasje o filmu i oko filma – filmofilske, žurnalističke, akademske, industrijske, društveno-političke uvide – Filmoskopija i sama gaji polifoniju. Raznolikost izraza odraz je činjenice da naši autori i autorke delaju na poljima od filmologije, teorije i istorije umetnosti do režije i dramaturgije.
O filmu se može i mora podrobno i pasionirano pisati, bio on termitska ili beloslonovska umetnost, da se poslužimo Farberovim tobožnjim dvojstvom. Filmska kritika i analiza nisu instrumenti u službi blagajni. One raspiruju epistemološki potencijal film(ov)a. Raspirujmo, onda.
Nikola Radić, oktobar 2022.
O ljubavi, uz ljubav i sa ljubavlju – mogao je biti slogan ovogodišnjeg Bašta festa. A kako se čini da od nezahvalne realnosti nema mnogo bega, nekad je i u filmu, a i van filma, ljubav jedan od retkih izlaza. Nadajmo se da će ekipa Bašta festa uz jednaku ljubav, ali uz veću podršku nastaviti da neguje ovaj festival, kratki film, kao i promociju čitavog regiona – a sva tri to zaslužuju.
Serija „Žmurke“ reditelja Miloša Miše Radivojevića, stilski najbliža romanu, odvija se u nedavno oslobođenoj, neimenovanoj ni varošici ni gradu, u turbulentno proleće 1945. godine. Svaka od šest epizoda serije, koja bi se žanrovski mogla odrediti kao drama sa elementima mistike, otkriva pojedinačne sudbine dečaka i devojčica koji znaju i shvataju mnogo više nego što odrasli misle.
Iako najavljen, možda čak i planiran kao posveta jednom od najvećih fenomena popularne muzike dvadesetog veka, film „Juče“ uzima muziku Bitlsa „zdravo za gotovo“ i ne shvata potencijal priče u kojoj se muzika Bitlsa i njen kulturološki značaj sudaraju sa današnjim standardima i ukusima publike.
Većina umetničkih pravaca dvadesetog veka nastala je pod najdirektnijim uticajem socio-političkih okolnosti, pa tako ni drugi talas filmske avangarde, nastao krajem pedesetih godina, kao i antifilm – podvrsta filma nastala u okviru tih avangardnih tendencija – nisu izuzeci.
„The Ballad of Buster Scruggs” je film od šest priča, izmešten iz realizma u divlji zapad, krajnje literaran, sa naznakama savremene drame.
Filmu „Iza zatvorenih vrata 2“ u koji su implementirane priče karakteristične za folklor Zapadne Srbije sa ključnim motivom začaranog kruga prokletstva i spore ali neosporne pravde, prethodi istoimeni petnaestominutni film iz 2014. godine koji se, zapravo, može smatrati njegovim prologom.
Povod za intervju je diplomski dugometražni igrani film „A.S. (25)” mlade rediteljke Milene Grujić, koja je trenutno studentkinja master studija filmske režije na Fakultetu dramske umetnosti u Beogradu. Njeni prethodni kratki filmovi Fajront, Marlon, Ne daj mi da odem i Sve što raste bili su zapaženi na međunarodnim festivalima. Od žarkovačkih priča do ruralne Kine i nazad, […]
Intervju sa dvadesetčetvorogodišnjim Aleksom Parezanovićem, montažerom filma Darka Bajića Linija života, o Darkovom ocu, Milošu Bajiću koji je nedavno otvorio međunarodni festival dokumentarnog filma Beldoks. Aleksa govori o svom prvom profesionalnom angažmanu, iskustvu koje je stekao provodeći vreme sa Darkom, kao i o čudnom osećanju poznavanja Miloša, kroz rad na filmu. Počeli ste rad na filmu […]
NASLOV FILMA: Aleksi SCENARIO I REŽIJA: Barbara Vekarić ULOGE: Tihana Lazović, Goran Marković, Leon Lučev, Sebastian Cavazza, Jason Mann, Neda Arnerić, Nadia Cvitanović, Antonio Franić, Romano Nikolić, Aljoša Vučković TRAJANJE: 87′ DRŽAVA: Hrvatska, Srbija GODINA: 2018. PRODUCENTI: Darija Kulenović Gudan, Gordan Kičić, Marina Andree Skop, Snežana Penev Hrvatsko-srpski film Aleksi rediteljke i scenaristkinje Barbare […]
NASLOV FILMA: Između dana i noći SCENARIO: Andro Martinović REŽIJA: Andro Martinović ULOGE: Lazar Ristovski, Tihomir Stanić, Marko Baćović, Danica Ristovski DRŽAVA: Crna Gora, Srbija GODINA: 2018. TRAJANJE: 77’ „Između dana i noći“ je debitantsko, dugometražno ostvarenje reditelja Martinovića koji iza sebe ima dug i uspešan staž na polju nepravedno zapostavljenog, kratkometražnog filma. „Između […]
NASLOV FILMA: Mi (Us) SCENARIO: Džordan Pil REŽIJA: Džordan Pil GODINA: 2019. ZEMLJA: SAD TRAJANJE: 116′ Nakon i više nego uspešnog debitantskog ostvarenja Beži (Get Out ), koji je nagrađen i Oskarom za najbolji originalni scenario, sa nestrpljenjem se čekalo na naredni film Džordana Pila. Filmom Beži, Džordan Pil je uspeo u nečemu što […]
NASLOV SERIJE: Černobilj (Chernobyl) KREATOR: Kreg Mejzin ULOGE: Džered Haris, Emili Votson, Stelan Skarsgard, Džesi Bakli, Pol Riter PREMIJERA 1. EPIZODE: 06. maj 2019. PRODUKCIJA: HBO Prva je polovina juna meseca 2019. godine i gotovo se niko više ne seća zaboravljene Starbaks čaše u četvrtoj epizodi poslednje sezone Igre prestola. Komentari u vezi sa nedoslednom i […]