Filmoskopija – portal filmske kritike, eseja i intervjua bila je od 2019. do 2024. godine pod pokroviteljstvom Filmskog centra Srbije, a u saradnji sa Nezavisnim filmskim centrom Filmart.
Filmoskopija je osnovana 2019. godine, a idejni tvorac, suosnivač i prvi urednik Filmoskopije je scenarista Dejan Prćić. Od oktobra 2022. do januara 2024. godine urednik redakcije bio je filmski kritičar i filmolog Nikola Radić.
Reč urednika Filmoskopije
„Gde je film u tome što pišete?“ Pitanje Žaka Riveta i danas odzvanja kao poziv na dubinsko čitanje slike, na tretman medija kroz njegove specificitete, ali i na pisanu reč koja odbija da se povinuje poststrukturalističkoj ubeđenosti u nesvodivost filma na tekst usled ontološke disparatnosti dvaju činilaca.
Tekst uistinu ne može da obuhvati sliku, zvuk, vreme. No, kako tome i ne stremi, kritičko-analitički članci Filmoskopije u ovim ograničenjima pronalaze svoj raison d’être. Slika se može rasporiti, secirati, razložiti; zvuk zazviždati iza ugla brižljivo probrane leksike; posredstvom znalački tempirane sintakse, u vremenu teksta iznova se može proživeti vreme filma.
Osluškujući diskurzivno višeglasje o filmu i oko filma – filmofilske, žurnalističke, akademske, industrijske, društveno-političke uvide – Filmoskopija i sama gaji polifoniju. Raznolikost izraza odraz je činjenice da naši autori i autorke delaju na poljima od filmologije, teorije i istorije umetnosti do režije i dramaturgije.
O filmu se može i mora podrobno i pasionirano pisati, bio on termitska ili beloslonovska umetnost, da se poslužimo Farberovim tobožnjim dvojstvom. Filmska kritika i analiza nisu instrumenti u službi blagajni. One raspiruju epistemološki potencijal film(ov)a. Raspirujmo, onda.
Nikola Radić, oktobar 2022.
Da bar neki od ovdašnjih kritičara i filmologa poput „filmskog entuzijaste“ Nikole Gocića (Niš, 1980.) gledaju više od 1000 filmova godišnje i svakodnevno i posvećeno o njima objavljuju tekstove, pisanje o filmu zasigurno bi se, barem za nekoliko pedalja, pomerilo sa margine
Film Miloša Pušića „Heroji radničke klase“, koji govori o svim aspektima „sive gradnje“, o teškom položaju građevinskih radnika i njihovom pokušaju da se izbore za svoja prava biće premijerno prikazan na 72. Berlinalu u okviru programa „Panorama“.
Hamzagić pronalazi odgovarajuću žanrovsku estetiku i ritam unutar postojećih delova stvarnosti, kako bi ispričao priču o unutrašnjoj potrebi protoganiste za promenom.
Goran Marković i njegova dela predstavljaju jedan od stubova jugoslovenske kinematografije, koja je u isto vreme i nasleđe svih regionalnih kinematografija danas.
Neočekivanim umetanjem muzike i promenom slikovnog režima kao da podseća da Narodnooslobodilačka borba nije predanje, već istorijska stvarnost. Spomenici i pesme su tu da opomenu sinove njenog st(ij)enja.
„4 godine u 10 minuta“ nije vrhunac Kovačevićevog dosadašnjeg stvaralaštva. Pre će biti čvrsta stavka u opusu jednog eklektika koji ume i sa alpinistima, i sa zidovima smrti, i sa sviračima lista. Na kraju krajeva, prilagoditi izraz priči i svojstvenosti protagonista odlika je onih iskrenijih stvaralaca, što Mladen Kovačević bez sumnje jeste.
Pored neospornih, a pre svega scenarističkih mana, „Zlatni dečko“ predstavlja bitan uspeh domaćeg komercijalnog filma, pogotovo kada se uzme da je u pitanju debitantski film, a kao entitet za sebe mogao bi da zasija zlatnim sjajem tek u seriji (nažalost, ili na sreću).
U nedavno završenoj 2021. godini u izdanju Filmskog centra Srbije objavljena je filmološka knjiga intrigantnog naslova, „Nacija, žanr“, Dragana Jovićevića, dugogodišnjeg novinara, filmskog kritičara, urednika rubrike kulture u NIN-u i teoretičara filma.
Čemu Hajrudin Krvavac duguje toliki uspeh svojih filmova u Narodnoj republici Kini i u čemu se ogleda njihov uticaj?
Nakon ubistva osamnaestogodišnje devojčice Gjiste u ruralnim krajevima severne Albanije, članovi dveju porodica – ubijene i ubice – suočeni su sa zahtevom za pomirenje – činom koji bi, u skladu sa srednjovekovnim Kanunom Leke Dukađinija (orig. Kanunii Leke Dukagjinit), sprečio dalju krvnu osvetu.
Redakcija Filmoskopije se zahvaljuje filmskim autorima, festivalima, producentima i distributerima, ali i Filmskom centru Srbije i NFC Filmartu kao i svojim članovima na poverenju i aktivnom radu.
Srdan Golubović je autor koji je postao jedan od simbola domaćeg autorskog filma. Njegovi filmovi su ovenčani priznanjima na prestižnim svetskim festivalima, a njegov prepoznatljiv autorski stil je podjednako osvajao i publiku.