Filmski reditelj Žan-Lik Godar, jedan od rodonačelnika francuskog novog talasa i jedan od najpoštovanijih evropskih i svetskih autora, preminuo je 13. septembra u Roleu u Švajcarskoj u 92. godini.
Žan-Lik Godar (rođen 1930. godine) bio je francusko-švajcarski filmski reditelj, scenarista i filmski kritičar, autor kultnih filmova “Do poslednjeg daha” (1960), “Prezir” (1963), “Neobična banda” (1964), “Alfavil” (1965)… Jedan je od začetnika i najznačajnih predstavnika francuskog novog talasa i jedna od najuticajnijih ličnosti današnjeg svetskog filma, autor koji je tokom šezdesetih godina prošlog veka svojim režijama promenilo lice svetske kinematografije. Njegov radikalni pristup u filmskim konvencijama, politici i filozofiji, čine ga uticajnim filmskim stvaraocem u svetu sedme umetnosti. Godarovi filmovi su inspirisali različite reditelje kao što su Bertoluči, Skorseze, Altman, Soderberg, Tarantino…
Podsetimo, nedavno je u izdanju Filmskog centra Srbije objavljena knjiga “Žan-Lik Godar: Permanentni revolucionar” Berta Rebhandla, biografija slavnog sineaste data kroz iscrpan pregled njegovog života i filmografije. Vezujući se za filmove, Rebhandl beleži najbitnije segmente Godarove karijere, obogaćujući ih nepoznatim ili manje znanim kontekstima u kojima su nastajali.
“O ljudima, stvarnim ili izmišljenim, znamo samo delić onoga što oni u stvari jesu. Ovo, naravno, važi još više za umetnika kao što je Žan-Lik Godar, koji se u svom dugom životu sve više identifikovao sa svojim delom – lični doživljaji postaju sve nevažniji, dok se on, s preko sto naslova u svojoj filmografiji, pojavljuje kao neka vrsta svesvetskog duha kina”, beleži Bert Rebhandl u uvodu, dodajući da je Godar figura na granici između biografije i dela, između istorije i pisanja istorije, između subjektivnosti i politike, između moderne umetnosti i digitalnog doba.
Bez čoveka iza kojeg stoji više od stotinu filmova, među kojima i “Živeti svoj život”, svetska kinematografija bila bi tako drugačija. I baš zato ova knjiga o francusko-švajcarskom sineasti, militantnom intelektualcu i protivniku Holivuda, nije samo sagledavanje kompleksne umetnikove stvaralačke ličnosti. Biografija koja je na granici između umetnosti i digitalnog doba, na granici subjektivnosti i istorije, na granici dela i politike. Brdo izmišljenih i stvarnih likova, bioskopi, filmovi i preko sto naslova u svojoj karijeri, Godar, kao neponovljiva figura u svetu filma.
Knjiga “Žan-Lik Godar: Permanentni revolucionar” Berta Rebhandla objavljena je u izdanju Filmskog centra Srbije i izdavačke kuće Ultimatum.rs. Na 311 stranica i u tvrdom povezu, dat je pregled ključnih tačaka Godarove biografije i filmografije. Knjigu je sa nemačkog preveo Nikola B. Cvetković, a njeni urednici su Miroljub Stojanović (Filmski centar Srbije) i Jasna Miladinović (Ultimatum.rs). Knjiga je podeljena na sedam segmenata koji prate etape Godarovog rada i razvoja (od 1950. do 2020. godine), a kao dodatak sadrži filmografiju i hronologiju Godarovog života.
Z. J. – Đ. B.
Naslovna fotografija: Jugoslovenska kinoteka