Od 23. decembra do 6. januara u okviru programa Sala srpskog filma u Kombank dvorani u Beogradu na repertoaru će se naći filmovi iz selekcije „Bioskop u bioskopu“ Ive Leković, članice portala filmske kritike i eseja Filmoskopija.

U okviru selekcije publika će imati priliku da pogleda četiri dokumentarna ostvarenja koja govore o istorijskim, društvenim i simboličkim transformacijama bioskopskih prostora, odnosno dva dugometražna ostvarenja „Okupirani bioskop“ Senke Domanović i „Slučaj Makavejev ili proces u bioskopskoj sali“ Gorana Radovanović, te film „Botorići“ Srđana Kneževića i polusatni film „Oni žive“ Gorana Nikolića.

Iva Leković selekciju „Bioskop u bioskopu“ zasniva na filmovima koji nude različite perspektive sagledavanja forme filmskih projekcija i funkcije bioskopskih prostora, pokazujući kako bioskop, deo mehanizma delovanja osnovnog (kinematografskog) aparata, neretko nadilazi svoju bazičnu ulogu, postajući prostor šire refleksije i poprište političkog (građanskog i/ili ideološkog) delovanja. Tako prezentovan, bioskopski prostor se transformiše kroz svoju osnovnu funkciju psihičkog delovanja, poprimajući povremeno oblik sudnice, arene za borbu, skloništa, ali i kućnog prostora. Narativ ukupne selekcije, kroz priču o bioskopima, ujedno iscrtava i obrise istorije jedne zemlje, od perioda pojavljivanja prvih bioskopskih sala u našoj zemlji, pa sve do njihovog izumiranja, kom svedočimo tokom proteklih decenija.

U terminu od 15 časova možete pogledati dva dokumentarna filma od čega jedan jednočasovni film „Botorići“ i polusatni film „Oni žive“. Svetozar Botorić (1857–1916) je bio vlasnik Hotela Pariz u centru Beograda. Godine 1911. postao je prvi filmski producent na Balkanu. Producirao je više od 20 dokumentarnih i dva igrana filma, a najpoznatiji od njih je „Život i dela besmrtnog vožda Karađorđa“. Nakon Drugog svetskog rata, komunistička vlast je proglasila Botorićevu porodicu „buržoaskom“ i oduzela im imovinu, čak im zabranivši da nađu zaposlenje. Botorićev sin je osuđen na deset godina zatvora, a ćerka je sklonjena sa Muzičke akademije u Beogradu, gde je radila kao profesorka klavira. Ona je pobegla u Pariz i tamo je nastupala kao pijanistkinja. Godine 1995. dala je intervju Eriku Le Roju iz Nacionalnog kinematografskog centra (danas Nacionalnog centra za kinematografiju i pokretne slike – CNC) i autoru ovog filma Srđanu Kneževiću.

U istom terminu možete pogledati i film Gorana Nikolića „Oni žive“ koji govori o fenomenu video klubova. Prema sinopsisu, ovo polusatno ostvarenje opisano je kao kratka ljubavna priča o rođenju, životu i smrti video klubova u Beogradu, glavnom gradu Srbije.

U terminu od 16:45 možete pogledati dugometražni dokumentarni film „Okupirani bioskop“ Senke Domanović koji prati prati mlade aktiviste i događaje oko okupacije bioskopa Zvezda. Različite društvene grupe ujedinile su se sa istom namerom – da menjaju stvarnost u kojoj žive, međutim, ideje o tome kako bi ta stvarnost trebalo da izgleda nisu bile iste. „Okupirani bioskop“ je nagrađen specijalnom nagradom na 11. Međunarodnom festivalu dokumentarnog  filma – Beldoks, BaNeFF-u u Stokholmu, kao i na Festivalu kratkometražnog i dokumentarnog filma – Martovskom festivalu.

U terminu od 18:20 možete pogledati film „Slučaj Makavejev ili proces u bioskopskoj sali“ Gorana Radovanovića. Dokumentarni film o javnoj raspravi povodom filma Dušana Makavejeva, V.R. Misterije organizma, organizovanoj 1971. godine, u sali novosadskog bioskopa Arena. Rasprava je održana nakon uspeha filma na Festivalu u Kanu. Makavejevljev film je izazvao burne i oprečne reakcije u partijskim krugovima i nakon ove rasprave nije puštan u distribuciju u jugoslovenskim bioskopima. Autor je još jedno vreme nastavio da živi i radi u zemlji da bi je nedugo zatim napustio i nastanio se za stalno u inostranstvu. „V.R. Misterije“ organizma je danas jedan od globalno najpoznatijih srpskih i jugoslovenskih filmova. Film rekonstruiše jedno doba, ali i beleži zanimljive dokumentarne scene u sadašnjem vremenu, kada se odnos prema slobodi govora, filmskoj naraciji i savremenoj tehnologiji dramatično izmenio. Kombinujući arhivski materijal i prizore današnjice, ovaj dokumentarni postupak nudi zanimljive situacije, paralele i kontraste sa čudesnim, hiper-ideologizovanim svetom prikazanim u Makavejevljevom filmu, ali i apsurdnim, povišenim tonovima debate koja u bioskopskoj sali određuje sudbinu umetničkog dela. Misterije teskobe na taj način prerastaju u meditaciju o političkim i društvenim odnosima jednog doba, evocirajući revolucionarni zanos, ostrašćenost i autoritarni duh, ali i doba naivnosti, nevinosti, i odrastanja u kome je filmska umetnost izrasla u metaforu borbe protiv jednoumlja i sputavanja lične i umetničke slobode.

Selekcija „Bioskop u bioskopu“ će se naći na repertoaru Kombank dvorane u okviru programa Sala srpskog filma od 23. decembra do 6. januara.

Sala srpskog filma, koja je svečano otvorena pre početka pandemije, normalizacijom uslova, ali i dalje pod epidemiološkim merama od četvrtka 11. novembra 2021. nastavila je rad. Ovaj  kulturni  poduhvat nastao u saradnji Filmskog centra Srbije i Kombank dvorane, podsetimo, namenjen je celodnevnom prikazivanju filmova srpskih koprodukcija. Takođe, publici se otvara mogućnost da pogledaju radnim danima, ali i vikendom i praznicima, srpske filmove koji su imali manje zapažen odjek ili uopšte nemaju bioskopsko prikazivanje, kao i filmove koji su u drugim bioskopima završili svoj bioskopski život.

Cena ulaznice je od 200-300 dinara.

Z. J.